(Texte en français : en bleu, voir plus bas)
Από διάφορες πηγές φτάσανε ως εμάς κείμενα και αφιερώματα φίλων, συντρόφων και συντροφισσών που δημοσιεύτηκαν στις αρχές του περασμένου καλοκαιριού σε σάιτ, εφημερίδες και περιοδικά …για το «απρόσμενο τέλος» ενός ξεχωριστού ανθρώπου, του Marc Tomsin.
Εμείς δεν τόχουμε με τις νεκρολογίες. Γι αυτό και η απουσία μέχρι σήμερα σχετικού αφιερώματος στο neverendingmay68. Τώρα που συμπληρώνεται ένας χρόνος από το θάνατο του Μαρκ θα περιοριστούμε στο να θυμηθούμε δύο «γλυκόπικρες», αμφίθυμες κουβέντες όπως ακούστηκαν όταν το πικρό νέο είχε πια μαθευτεί· λόγια, που όσο περνούσε ο καιρός καταλαβαίναμε ότι δεν ήταν και λίγοι όσοι τα συμμερίζονταν.
Μετά την ανάγνωση μίας νεκρολογίας που μας εξέπληξε καθώς δημοσιεύτηκε σε μία mainstream γαλλική εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας, ξένης προς τις αναζητήσεις και τους ορίζοντές μας, ακούστηκε το εξής σχόλιο: «…θα πρέπει νάναι η πρώτη φορά μετά από χρόνια –ίσως και δεκαετίες(;) –που συναντάει κανείς σε άρθρο της εφημερίδας «Le Monde» τις λέξεις ελευθεριακός και αναρχικός!»
Βέβαια, ο Μαρκ είχε δουλέψει σαν διορθωτής για ένα διάστημα στην εν λόγω εφημερίδα. Όσο για το ίδιο το άρθρο, είναι γραμμένο με ύφος που μάλλον δεν θα δυσαρεστούσε τον εκλιπόντα φίλο· κανενός είδους militantisme.
Και η άλλη κουβέντα, μπροστά στο ξάφνιασμα του αδόκητου θανάτου, με ένα αποφθεγματικό τρόπο παρηγορούσε: «Σε μια εποχή που οι περισσότεροι πεθαίνουν από αρρώστιες, τουλάχιστον αυτός έφυγε σαν ροκ σταρ!»
Ναι! Έτσι! … και ο αγαπημένος φίλος και ξεχωριστός σύντροφος Μαρκ Tόμσιν μάς άφησε στις 8 Ιουνίου 2021. Πέθανε στα Χανιά· ένα ατύχημα μέσα στη μέθη της γιορτής που ακολούθησε την επανακατάληψη του κτιρίου της εμβληματικής Rosa Nera*!
*Στο χώρο της κατάληψης ένα μέρος της βιβλιοθήκης θα αφιερωθεί στη μνήμη του και θα περιέχει βιβλία που θα σταλούν για αυτό το σκοπό από εκδοτικούς οίκους που εδρεύουν στη Γαλλία, Ισπανία, Γερμανία, Ελλάδα κ.ά.
Οι εκδηλώσεις που οργανώσαμε για τα 50 χρόνια του Μάη ’68 πραγματοποιήθηκαν χάρη στη συμβολή και τις επαφές του Μαρκ.
Θελήσαμε μερικά από τα κείμενα που γράφτηκαν για τον αγαπημένο φίλο, και κάποια άλλα που γράφτηκαν κατά καιρούς από τον ίδιο, σαν φόρο τιμής, να τα μοιραστούμε με όσους και όσες επισκέπτονται το μπλογκ μας. Γιατί ο Μαρκ ήταν παιδί του Μάη!
Χωρίς να σταματήσει να ταξιδεύει από τις βορειοανατολικές συνοικίες του Παρισιού –όπου και γεννήθηκε– μέχρι Βερολίνο, Βαρκελώνη, Θεσσαλονίκη, Χανιά, …Μεξικό, ο Μαρκ, εδώ και κάποια χρόνια είχε στήσει το γιατάκι του στην Αθήνα. Σίγουρα, η φυσιογνωμία του θα μείνει αξέχαστη σε ανθρώπους και στέκια· όπου τέλος πάντων τον έβγαζαν οι ατελείωτες περιπλανήσεις του.
Σε ανάμνηση της ιδιαίτερης παρουσίας του και οι φωτογραφίες που παραθέτουμε. Είναι από την εκδήλωση που κάναμε στη Νομική της Αθήνας με τον ίδιο σαν βασικό ομιλητή – πράγμα που γι αυτόν δεν ήταν δεδομένο καθώς δεν αγαπούσε τις «δημόσιες εμφανίσεις» – πάνω σε ένα θέμα που είχε διαλέξει ο ίδιος: Ο αυθορμητισμός απέναντι στη σιδερένια κομματική και συνδικαλιστική πειθαρχία. Μορφές αυτοοργάνωσης και οι επιτροπές δράσης στο Μάη ’68.
(30/05/2018) Αυτοδιαχειριζόμενο Κυλικείο – Νομική Σχολή / 30 mai 2018, local autogéré de Nomiki (fac de droit, Athènes). Après la projection de “Grands soirs et petits matins”, Marc intervient sur un thème choisi par lui: “La spontaneité face à la discipline de fer des partis et des stuctures syndicales. Formes d’auto-organisation et comités d’action en mai 68.”
Συγκεντρώσαμε εδώ μερικά από τα αφιερώματα που του έχουν γίνει, σε κείμενο ή εικόνες, στα γαλλικά, τα ελληνικά και τα ισπανικά. Και επίσης κάποια δικά του ( λιγοστά) κείμενα που δημοσίευσε ή συνεντεύξεις που έδωσε.
Το πρώτο pdf περιέχει δύο κείμενα για τον Μάη του ’68 (μια συνέντευξη που έδωσε στη Le Monde Libertaire το 2008 και μια μαρτυρία για την πρώτη νύχτα των οδοφραγμάτων που δημοσιεύτηκε στα ισπανικά σε συλλογικό έργο το 2009), καθώς και δύο συνεντεύξεις (η μία για την Τσιάπας και η άλλη για την εκδοτική του δραστηριότητα). Ακολουθεί μια σύντομη ανασκόπηση άλλων σημειωμάτων ή άρθρων που έχει γράψει, καθώς και παράθεση συνδέσμων που οδηγούν σε ηχογραφήσεις ή βιντεοσκοπήσεις στις οποίες μιλάει ή εμφανίζεται.
Το δεύτερο pdf συγκεντρώνει περίπου είκοσι κείμενα ή αφιερώματα που γράφτηκαν από κοντινά του πρόσωπα μετά το θάνατό του. Αρχίζει με το κείμενο που δημοσίευσαν οι σύντροφοι της Rosa Nera στα ελληνικά, στη συνέχεια ακολουθούν κείμενα στα γαλλικά και στα ισπανικά και τελειώνει με μια σειρά από συνδέσμους που παραπέμπουν σε άλλα κείμενα σχετικά με τη ζωή και τις δραστηριότητες του Marc (υπάρχουν επίσης αγγλικές μεταφράσεις ορισμένων άρθρων, αφιερωμάτων ή συνεντεύξεων).
Το τρίτο pdf περιέχει άλλες μορφές αφιερώσεων ή “νευμάτων” που του απευθύνονται από διάφορα μέρη στη διάρκεια της προηγούμενης χρονιάς.
Nous avons réunis ici quelques-uns des hommages qui lui ont été rendus, en textes ou en images, en français, en grec ou en espagnol. Et aussi quelques (rares) textes ou entretiens qu’il avait pu donner.
Le premier pdf contient la reproduction de deux textes sur Mai 68 (un entretien qu’il avait donné au Monde libertaire en 2008 et un témoignage sur la première nuit des barricades, paru en espagnol dans un ouvrage collectif de 2009), et deux autres entretiens (l’un sur le Chiapas et l’autre sur son activité d’éditeur). Suit une petite recension d’autres billets ou articles qu’il a signés, et de liens vers des enregistrements audio ou vidéo dans lesquels il s’exprime ou apparaît, ainsi qu’une recension des livres édités chez Ludd et Rue des cascades.
Le deuxième pdf rassemble une vingtaine de textes ou billets d’hommage écrits par des proches après sa disparition. Il s’ouvre avec celui publié par les camarades de Rosa Nera en grec, suivi de textes en français et en espagnol, et se clôture lui aussi par une série de liens vers d’autres textes relatifs à la vie et aux activités de Marc (on y trouve aussi des traductions anglaises de certains articles, hommages ou entretiens)
Le troisième pdf reproduit d’autres formes de dédicaces ou de clins d’oeil qui lui ont été adressés, depuis divers lieux, durant l’année écoulée.
Entretiens/textes de Marc (français et espagnol) – Συνεντεύξεις/κείμενα του Μαρκ (γαλλικά και ισπανικά)
Contenu :
1 – « Mai 68, le début d’un combat pour l’autonomie individuelle et collective », Le Monde libertaire, hors-série n° 34, mai-juin 2008 (Repris sur le site “La voie du jaguar” en 2018 sous le titre « Lycéen à Paris en 1968, le début d’un combat pour l’autonomie individuelle et collective »).
2 – “La primera noche de las barricadas en Paris en mayo de 1968”, Días rebeldes, crónicas de insumisión, Octaedro, 2009.
3 – Réponses à l’enquête de la revue Chiapas, Les temps Maudits, n°1, Juin 1997 (Remanié en 2012 et repris sur “La voie du jaguar”).
4 – M. Tomsin : « Composer, mettre en page, imprimer et éditer de merveilleux livres », entretien avec Guillaume Goutte, réalisé pour Le Monde libertaire en 2011.
5 – Recension (non-exhaustive) d’autres billets écrits par Marc, liens vers des enregistrements audio et vidéo.
Textes d’hommages (grec, français et espagnol) – Αφιερώματα (ελληνικά, γαλλικά, ισπανικά)
Contenu :
1 – Marc Tomsin: ένας περιπλανώμενος ελευθεριακός ιππότης δεν ζει πια, δεν ονειρεύεται
Σύντροφοι/ισσες – κατάληψη Rosa Nera 9/6/2021 (Texte édité le 9 juin 2021 par Rosa Nera et distribué le 11 juin à ses funérailles)
2 – Un hommage de Raoul Vaneigem à son ami Marc Tomsin
Publié entre autres le 9 juin sur le blog des éditions Libertalia
3 – Une rose noire pour Marc
Claire Auzias, publié dans Le Monde Libertaire le 10 juin 2021
4 – Marc, notre ami et compagnon
Rocio et Jérôme Baschet, 10 juin (reproduit dans le dossier du CRAS de de Toulouse, publié le 21 juin)
5 – En memoria de Marc Tomsin
Miguel Amorós, publié sur sur « alasbarricadas.org » le 14 juin 2021
6 – Hommages à notre compagnon Marc Tomsin
Behrouz et Somy, publié sur « behrouzsafdari.com », le 14 juin 2021
7 – L’anarchiste aux semelles de vent
Freddy Gomez, publié sur le site « acontretemps.org » le 21 juin 2021
8 – El anarquista con suelas de viento – Homenaje a Marc Tomsin
Freddy Gomez (traduction en espagnol du texte précédent)
9 – Contre les murs Témoignage de Guillaume Paoli (des liens de Marc avec Berlin, l’Allemagne) 10 – Marc Tomsin (1950–2021)
Publié dans Courant alternatif, n°312, été 2021
11 – Le zapatiste de Ménilmuche
Publié dans CQFD, n°200, été 2021
12 – Zapatisme et luttes au Mexique – Bibliographie
Publié dans La feuille de Qilombo (feuille volante, sd.)
13 – Marc
Publié par les éditions Libertalia sur leur blog le 8 juin 2021
14 – Marc Tomsin
Nato, publié sur le blog « glob.blogspot.com » le 11 juin 2021
15 – Marc Tomsin – Ancien correcteur au « Monde »
Nécrologie publiée dans Le Monde le 14 juin 2021, par Lucien Jedwab
16 – Marc Tomsin
Comité de solidarité avec les peuples du Chiapas en lutte, publié sur « ouvaton.org » le 10 juin 2021
17 – Rosa Nera y Marc Tomsin, unidos para siempre en la inacabable rebelión libertaria
Tomás Ibañez, publié dans Libre Pensamiento, nº 108, automne 2021.
18 – Rosa Nera et Marc Tomsin, unis pour toujours dans l’increvable rébellion libertaire
Tomás Ibañez (Traduction du texte précédent dans Derniers fragments épars pour un anarchisme sans dogmes, Rue des cascades, 2022)
19 – Quelques liens pour retrouver ces textes, et d’autres, sur la Toile
Images, dédicaces, clins d’oeil – Εικόνες, αφιερώσεις, νεύματα
Contenu :
Pochoirs retrouvés dans la Rue des Cascades (Paris, Ménilmontant, XXe)
Affiches d’évènements ou rencontres
– Première assemblée populaire Accueil zapatiste à Place des Fêtes (Paris) début juillet 2021
– Rencontres à Rosa Nera (Crète) autour de deux livres publiés par les éditions des étrangers (Thessalonique) fin août 2021
– 13e édition du Petit salon du livre politique au Lieu-Dit (Paris) début octobre 2021
– Exposition et discussion “Zapatistas. 1994-1996” de B.P. & A.I. à Chania (Crète) en octobre/novembre 2021
Dédicaces dans des ouvrages
– du collectif de Rosa Nera dans Συναντήσεις στην αυλή της Rosa Nera. Αποσπάσματα από τη σπορά της κατάληψης “μαύρο ρόδο” [Rencontres dans la cour de Rosa Nera. Fragments de semences de l’occupation], Thessalonique, Εκδόσεις των ξένων (Éditions des étrangers), 2021.
– de Gaël Cheptou (traducteur) dans Martin Buber, La souveraineté invisible, l’Éclat (paru en octobre 2021)
– de Claudio Albertani (auteur) dans À quel moment le Mexique a-t-il été foutu, Acratie (paru en novembre 2021)
Despedidas et autres “autels” (à Longo Maï en juin 2021, à Liège, Milly-la-Forêts, Montreuil… en novembre 2021, Dia de muertos)
Couvertures de revues
– Échanges n°175, été 2021
– Libre Pensamiento n°108, otoño 2021
