O ΜΑΗΣ ΤΟΥ ’68, ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΩΝ ΟΔΟΦΡΑΓΜΑΤΩΝ (αποσπάσματα άρθρου) GR / MAI-68, PHOTOGRAPHIE PAR LA POLICE: DE L’AUTRE COTE DES BARRICADES (FR) (article)

Πενήντα  χρόνια  μετά  το  Μάη του ’68,  τα  αρχεία  της  αστυνομικής  διεύθυνσης  του   Παρισιού  είναι  πλέον  προσβάσιμα. {…}

Η δικαστική αστυνομία κατέχει πιο ευαίσθητα ντοκουμέντα, κυρίως αυτά στα οποία μπορεί κανείς να αναγνωρίσει αστυνομικούς. Αυτές οι εικόνες θα γίνουν  προσβάσιμες μόνο μετά από 25 χρόνια. Οι υπηρεσίες πληροφοριών, επίσης, μπορούν να κρατήσουν κλειστά  τα  αρχεία  τους  από  το  Μάη  του ’68.  Ίσως, εκεί, να βρίσκονται κι αυτές οι περίφημες φωτογραφίες που επέτρεπαν να ταυτοποιούνται οι αρχηγοί των φοιτητών. {…}

Μεταξύ των τεσσάρων άλμπουμ αρχείων, τα δύο, είναι ουσιαστικά αφιερωμένα στις διαδηλώσεις    καθώς  και  στις  ζημιές  που  έχουν προκληθεί από τις συγκρούσεις. Τα άλλα δύο,  είναι γεμάτα από αεροφωτογραφίες που παίρνονταν από το ελικόπτερο της τροχαίας  –μεγάλη καινοτομία για την εποχή–  και  στη  λεζάντα  γράφεται η ακριβής ώρα του συμβάντος καθώς και το υψόμετρο. Αυτές οι τελευταίες προορίζονταν για να εκτιμηθεί   ο αριθμός  των  διαδηλωτών  και  οι  μετακινήσεις  τους στους δρόμους του Παρισιού.  Η αστυνομία,  τότε,  ήταν  πολύ  λίγο  προετοιμασμένη για ανταρτοπόλεμοπόλης και συχνά δυσκολευόταν να παρακολουθήσει την ανάπτυξη των διαδηλώσεων, για τις οποίες τα σημεία των ραντεβού γνωστοποιούνταν από τα ραδιόφωνα. {…}

«Οι φωτογραφίες  έπρεπε  να  είναι  στις  9  το  πρωί  στο  γραφείο  του  αστυνομικού διευθυντή», θα διηγηθεί ο Ζαν Πινόν στον ιστορικό Κριστιάν Σεβαντιέ (2008). «Από το  τέλος  του  19ου  αιώνα και  την  εφεύρεση  της ανθρωπομετρίας από τον Αλφόνσο Μπερτιγιόν,  ένα πραγματικό φωτογραφικό know how αναπτύχθηκε στην αστυνομία, συνεχίζει ο ιστορικός (εξάλλου, μία φωτογραφική υπηρεσία υπάρχει στην αστυνομική διεύθυνση  του Παρισιού  ήδη από το 1880).  Αλλά το 1968,  η τέχνη  της  αστυνομικής φωτογραφίας  εν  θερμώ,  η φωτογραφική  αποτύπωση της  στιγμής,  είναι  ακόμη στο νηπιακό στάδιο.»{…}

«Μπορούμε  να  παρατηρήσουμε  ότι  οι  φωτογραφίες  ξεκινάνε  από  τις  6  Μάη.  Η επιθυμία  του   διοικητή   Μορίς  Γκριμό,   τότε,   ήταν  να δείξει   το  παρασκήνιο  των συγκρούσεων.  Πράγματι,  από τις πρώτες μέρες του Μάη,  οι εικόνες της αστυνομικής βίας  βγαίνανε  στον  τύπο.  Ήθελε  να  γίνει  γνωστή  και η άλλη πλευρά, εξηγεί ο Σαρλ Ντιάζ  (Γενικός επιθεωρητής και ιστορικός της αστυνομίας).   Επίσης,  μπορούσε να τις δείξει  στους πολιτικούς  της εποχής,  υποστηρίζοντας  έτσι  τo έργο του  όσον αφορούσε την αντιμετώπιση της κατάστασης.»

Χωρίς άλλο, ο διοικητής Γκριμό γνώριζε τη σπουδαιότητα που είχε η τεκμηρίωση αυτών των στιγμών,  αλλά  μπορούμε  επιπλέον  να  σκεφτούμε  ότι  η  παρουσίαση   αυτών των εικόνων, θα  του  επέτρεπε  να  κάνει  γνωστές  τις  δύσκολες  συνθήκες μέσα στις οποίες ασκούσαν  τα   καθήκοντά  τους  οι  άνδρες  του.   Ο  Σαρλ  Ντιάζ  θυμίζει  ότι,  για  τους συναδέλφους του του ’68, η κατάσταση δεν είχε προηγούμενο: είναι η πρώτη φορά στη Γαλλία που διαδηλωτές (επιπλέον, νέοι) επιτίθενται και συγκρούονται με την αστυνομία. «Πρέπει  να  φανταστούμε  δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους που επιζητούν τη σύγκρουση. Σ’αυτές τις εικόνες, υπάρχει μία διάσταση Δαυίδ εναντίον Γολιάθ μεταξύ των φοιτητών και των CRS. Αλλά ο Δαυίδ είναι σκληρός, πονηρός, ευκίνητος και οπλισμένος με πέτρες! Ξεπατώθηκαν 10.000 τετραγωνικά μέτρα στρωμένα με κυβόλιθους. Και βέβαια, είχαμε 1900 τραυματίες από τη μεριά της αστυνομίας.»

Ωστόσο, ο επιθεωρητής, αισθάνεται μάλλον συμπάθεια για τις διεκδικήσεις του Μάη του ’68,  και  αναλύει:  «Αυτές οι εικόνες,  συλλαμβάνουν  κάτι  από  εκείνο τον παλιό  κόσμο την στιγμή που τον κάνουν πέρα, την στιγμή που πάει να αλλάξει.  Αυτό, πιθανόν, να μην γίνεται επί τούτου,  αλλά αποτυπώνουν την παράλυση ενός παλαιού κόσμου,  έτοιμου να καταρρεύσει.» {…}

Η Μπερναντέτ Κάιγ,  ειδική στην ανάλυση των εικόνων,  γνωρίζει  καλά  τις φωτογραφίες των ειδησεογραφικών πρακτορείων της εποχής και όλη την εικονογραφία των φοιτητικών και  εργατικών  διαδηλώσεων  από  τότε,   στις   εκάστοτε  επετειακές  εκδηλώσεις.   Όταν την  ρωτάμε  τι  ανακάλυψε  σε  αυτά τα στιγμιότυπα που τραβήχτηκαν από  τη  μεριά της αστυνομίας,  απαντάει  ότι  εκείνο  που  πρώτο  απ’ όλα  την  ενδιέφερε,  ήταν  να δει «την ανησυχία της άλλης πλευράς» για «την απειλητική μάζα των φοιτητών».

Οι φύλακες  της  τάξης,  πολύ  συχνά  νεαροί,  ελάχιστα  συνηθισμένοι  στην  αστική βία,  κακά εξοπλισμένοι,  τρεφόμενοι  με  τσιπς  και  σοκολάτες,  διαμένοντας   σε επιταγμένα γυμναστήρια,  ανήσυχοι για  τις  οικογένειές  τους, δεν ένιωθαν και πολύ βολικά το Μάη  του ’68. Πολλοί είναι αυτοί που θα ομολογήσουν ότι κυριαρχούνταν από το αίσθημα του φόβου.

Ο ρόλος του διοικητή Γκριμό  –μάλλον  έντονα  επηρεασμένου  από  τους  18 νεκρούς των διαδηλώσεων  του  Φεβρουαρίου του 1934  στην  πλατεία Κονκόρντ, βίαια κατεσταλμένων από τις  δυνάμεις της  τάξης, και από την  βία του προκατόχου του  Μορίς  Παπόν το 1962 και τα εννέα θύματα του σταθμού Σαρόν– ήταν αποφασιστικός.

Με  συνεχή  παρουσία  στο  πεδίο  των  γεγονότων,  όπως  τεκμηριώνεται  από  το  οπτικό αρχειακό υλικό της Αστυνομικής Διεύθυνσης, θα συντάξει επιπλέον μία εγκύκλιο που θα κάνει ισχυρή εντύπωση. Εκεί αποδοκιμάζει «την υπερβολική χρήση βίας», «πράξεις που έγιναν και που κανείς δεν μπορεί να αποδεχτεί» και δηλώνει: «Το να χτυπάει κανείς έναν διαδηλωτή πεσμένο στο έδαφος, είναι σαν να χτυπάει ο ίδιος τον εαυτό του, καθώς αυτό φαίνεται να πλήττει την όλη αστυνομική λειτουργία.»

Εκτός  από  μερικές  εξαιρέσεις,  οι  αστυνομικές  βιαιότητες ελάχιστα αντιπροσωπεύονται στα αρχεία της αστυνομίας. Αυτές οι εικόνες βρίσκονται αλλού; Υπάρχουν; Οι αστυνομικοί «αυτολογοκρίνονταν»  μπροστά  στους  συνάδελφούς τους φωτογράφους; Ή ακόμα, αυτοί οι  τελευταίοι  αρνούνταν  να  συγκεντρώσουν  αποδεικτικά  στοιχεία  εις βάρος των δικών τους; {…}